İzmir Çelik Proje, Mühendislik ve Taahhüt Hizmetleri Estetik, Emniyetli ve Ekonomik Projeler Üretir
Günümüz bilgi ve teknoloji düzeyinde depreme dayanıklı yapı üretme olanağı vardır. Ancak sorun en büyük depremde bile hiçbir hasar görmeyecek yapıların üretilmesi anlamında ortaya konursa çok pahalı ve ekonomik açıdan olanaksız ve de gereksiz yapı biçimleriyle karşılaşırız. Bu konuda genel olarak kabul edilmiş tasarım ölçütleri şunlardır.
- Sık oluşan küçük depremlerde yapıya hiç hasar olmaması.
- Orta şiddetteki depremlerde yapısal hasar olmaması; yapıların depremden sonra küçük onarımlarla kullanılabilmeleri.
- Şiddetli depremlerde yapının bütünüyle göçmesinin engellenmesi; can kaybı olmaması.
1997 tarihli deprem yönetmeliğimizin şiddetli depreme karşılık olarak esas aldığı tasarım depreminin, önem katsayısı I=1 olan binalarda, 50 yıllık bir süre için aşılması olasılığı % 0’dur. Bu durumda 1. derece deprem bölgesi için, etkin yer ivme katsayısı (A0=0,40) olarak verilmiş olup, yapının kendisi, zemin ve temellerle ilgili başka etmenler göz önüne alınmazsa, yapıya depremden dolayı kendi ağırlığının % 0’ı kadar ek yatay dinamik kuvvetler etkiyeceği kabaca söylenebilir.
Bugün ülkemizde mevcut pek çok yapının depreme karşı güvenliği yok denecek kadar azdır. En küçük bir depremde bile pek çok yapı hasar görmemek bir yana yerle bir olup pek çok can kaybı olmaktadır. Hiç deprem olmadan yalnızca düşey yükler etkisiyle ansızın çöküveren binaları da göz önünde bulundurursak yukarıdaki “deprem tasarım ilkelerinin” ülkemiz için çok önemli bir hedef olduğu anlaşılır.
Sonuç olarak depreme dayanıklı yapı üretimi uzun ve karmaşık bir süreçtir. Yukarıda ağırlıklı olarak ele alınan hesap ve tasarım bu sürecin önemli bir adımıdır. Yapılar yükseldikçe, narinleştikçe deprem riski yükselmekte, buna bağlı olarak hesap ve tasarımın önemi daha da artmakta; hesap yöntemleri giderek gelişmekte karmaşıklaşmakta, uzmanlaşma derinleşmekte ve çeşitlenmekte, yapılar yalnızca bilgisayarlarla hesaplanabilir olmaktadır. Bu durum gerek üniversitelerde gerekse meslek içerisinde yapı mühendisliği eğitiminin yükseltilmesi ve bu işlemin yetkin mühendislerce yapılmasının önemini ortaya koyar.
Yapı denetimi: Dayanıklı yapı üretim sürecinde yerinde uygulama, yapım yani inşaat işleri de en az tasarım kadar önemlidir. Uygulamanın her aşamasında beton, demir, çimento gibi yapı gereçlerinin, işçiliğin, boyutların; projeye, yönetmelik ve standartlara uygunluğunun sağlanması gerekir.
